"Мизи мудаввар" дар мавзӯи "Имкониятҳои рушди саводи иттилоотӣ-расонаӣ дар низоми муосири таҳсилоти Тоҷикистон. Таҷриба ва пешомадҳо" бо иштироки намояндагони Вазорати илм ва маорифи кишвар, мақомоти иҷроияи ҳокимияти маҳаллии давлатӣ, намояндагони мактабҳои олӣ, коршиносони соҳаи саводи расонаӣ, ташкилотҳои ҷамъиятӣ ва ВАО. Дар ин маҳфил натиҷаҳои лоиҳаи "Эҷоди захираи интерактивии электронӣ оид ба саводи иттилоотӣ-расонаӣ ва ташаккули тафаккури интиқодӣ барои ҷавонон – mediasavod.tj", инчунин проблема ва пешбиниҳои рушди саводи расонаӣ дар низоми таҳсилотии мамлакат баррасӣ мешаванд.

Нишасти мазкур бо сухани ифтитоҳии Раиси созмони вилояти суғдии Иттифоқи журналистони Тоҷикистон, роҳбари лоиҳаи mediasavod. tj Илҳом Ҷамолиён оғоз гардид. Мавсуф таъкид кард, ки "мизи мудаввар" дар заминаи лоиҳаи "Эҷоди захираи интерактивии электронӣ оид ба саводи иттилоотӣ-расонаӣ ва ташаккули тафаккури интиқодӣ барои ҷавонон – mediasavod.tj", ки аз ҷониби Шуъбаи Ташкилоти Байналмилалии Институти "Ҷамъияти Кушода" - "Бунёди Мадад" дар Тоҷикистон дастгирӣ ёфтааст, ҳамчун як тадбири ниҳоӣ ва хотимабахши лоиҳаи номбурда баргузор мешавад. Ҳадаф аз ин тадбир то ҳадде натиҷагирӣ кардан аз корҳо ва таҷрибаҳое аст, ки дар Тоҷикистон зимни рушди донишҳо дар самти саводи иттилоотӣ - расонаӣ амалӣ шудаанд. Ӯ инчунин дар бораи лоиҳаи зикршуда ва натиҷаҳои он ибрози назар кард.

"Вазъи татбиқи саводи расонаӣ дар низоми таълим", - чунин ном дошт гузорише, ки устоди факултети журналистикаи ДМТ дотсент Қутбиддин Мухторӣ дар назди ҳозирин ироя кард. Ӯ аз ҷумла зикр кард, ки оғози ташаббусҳо дар мавриди татбиқи саводи расонаӣ дар муассисаҳои таълимии кишварҳои Осиёи Марказӣ ва аз ҷумла Тоҷикистон аз вохӯрие, ки моҳи январи соли 2019 дар Бишкек гузашта буд, оғоз гардиданд. Идея дар он буд, саводи расонаӣ барои хонандагон хеле муҳим аст ва стратегияи татбиқи он бояд коркард карда шавад. Дар он вохӯрӣ мутахассисон идеяҳои таҳияи китоби дарсии махсус, татбиқи саводи расонаӣ тавассути мундариҷаи фанҳои таълимиро пешниҳод карданд.

Ҷовид Муқим, профессори факултети журналистикаи ДМТ дар гузориши худ зери унвони "Қадам ба қадам ба сӯи саводи расонаӣ.Аз таҷрибаи Маркази саводи расонаӣ дар назди факултети журналистикаи ДМТ" дар бораи таҳаввулоти рушди саводи расонаӣ дар Тоҷикистон ва корҳое, ки дар ин замина дар Тоҷикистон, аз ҷумла дар Маркази саводи расонаии назди факултети журналистикаи донишгоҳи асосии кишвар амалӣ мешаванд нақл кард.Бино ба гуфтаи ӯ ҳарчанд саводи расонаӣ дар солҳои 80-уми қарни гузашта дар Амрико ва Аврупо рӯ ба инкишоф ниҳода бошад ҳам, дар кишварҳои расошӯравӣ, аз ҷумла Тоҷикисттон ин масъала ба тозагӣ аҳамият пайдо кард.

Директори иҷроияи ТҶ «Гурдофарид» зимни баромади худ таъкид кард, ки маркази омӯзишии «Гурдофарид»-ро таъсис дода, иҷозатномаи Вазорати илм ва маорифи кишварро ба даст овардаанд. Ҳамзамон ин тагшкилот ба ҷавонон забонҳои англисӣ, русӣ ва хитоиро меомӯзонад ва дар 5 шаҳру ноҳия марказҳои маҳаллии худро низ боз кардааст, 20 нафар корманд ва 15 нафар кормандони ҷалбшуда ва 50 нафар волонтерон дорад. Беш аз 600 нафар ҷавонон бо кори марказҳои он фаро гирифта шудаанд. Як қатор лоиҳаҳоро дар самти рушди саводи расонаӣ низ амалӣ кардааст.

Ҷамшед Маъруф, яке аз медиатренерони маъруфи кишвар таъкид кард, ки лоиҳаи Factcheck.tj ҳанӯз моҳи сентябри соли 2018 роҳандозӣ шуда, он ба хотири мусоидат намудан баҳри муқовимат ба паҳни хабарҳои бофта дар фазои иттилоотии Тоҷикистон тавассути роҳандозӣ ва рушди институти далелсанҷӣ равона гаштааст. Factcheck.tj аз нахустин платформаи далелсанҷии Тоҷикистон буда, далелсанҷон то имрӯз беш аз 200 маводро мавриди санҷиш қарор додаанд. Дар баробари маводи далелсанҷӣ, имрӯз дар сомона тестҳои гуногун, аз ҷумла Ҳақиқат/Фейк ва Ҷӯянда – ёбанда, роҳнамои далелсанҷиву абзорҳои он ва баргаҳои иттилоотӣ дар самти саводи расонаиро ба даст овардан мумкин аст. Ӯ гфт, вале он рақаме, ки дар боло зикраш кардем, дар шароити кунунӣ ҳанӯз нокифоя буда, дар ин ҷода боз ҳам ба таври бояду шояд кор кард. Ҳар чӣ бештар маводе, ки имрӯз дар расонаҳо нашру паҳн мешаванду боис ба суханҳои нафратомез, ваҳму таҳлука ва ҳатто мардумро ба гумроҳӣ мебаранд, мавриди санҷиш қарор дод. Аммо дар ин ҷода танҳо як платформаи далелсанҷӣ наметавонад, коре бикунад, чун мубориза дар самти хабарҳои ҷаълӣ ё фейкӣ кори дастаҷамъона мебошад. Вале таҷрибаи фактчек нишон дод, ки мутаассифона на ҳама маводе, ки хабаргузориҳои Тоҷикистон нашр мекунанд, нахуст санҷида мешаванд ва сипас нашр.

Гулоро Тӯраева, номзади илмҳои филологӣ, устоди забони англисии факултети забонҳои шарқи Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Бобоҷон Ғафуров зимни суханрониаш таъкид кард, ки имрӯзҳо ӯ дар миёни донишҷӯён ҷиҳати пешбурди донишҳо дар самти саводи расонаӣ ва ташаккули тафаккури интиқодӣ корҳои мушаххасро анҷом медиҳад. Ӯ таъкид намуд, дар ин замина ҳамкориашро бо шарикони худ аз дигар минтақаҳои кишвар, аз ҷумла аз вилоятҳои Хатлону Бадахшон тақвият мебахшад.

Шерафган Олимов, ассисенти кафедраи барномарезӣ ва низомҳои иттилоотии донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик Муҳаммад Осимӣ, нармафзори "МедиаДоно"-ро, ки дар доираи лоиҳаи "Эҷоди захираи интерактивии электронӣ оид ба саводи иттилоотӣ-расонаӣ ва ташаккули тафаккури интиқодӣ барои ҷавонон – mediasavod.tj" таҳия шудааст, муаррифӣ кард. Ӯ қайд намуд, ки ин аз аввалин кӯшишҳои дастаи mediasavod.tj дар самти барномарезӣ барои телефонҳои мобайлӣ буд ва ба ин васила mediasavod.tj шабакаи омӯзишии худро оид ба рушди саводи иттилоотӣ-расонаӣ ба забони тоҷикӣ акнун дар заминаи Android фаъол кард, ки он унсурҳои бозиро дошта, дар ин бобат яке аз нахустин захираҳои омӯзишӣ дар соҳаи саводи иттилоотӣ-расонаӣ ба забони тоҷикӣ аст. Кӯмак ба наврасону навҷавонон ва инчунин ба волидайни онҳо ҷиҳати расонаомӯзӣ ва баланд бардоштани саводи расонаӣ ҳадафи асосии шабакаи мо ба ҳисоб меравад. Шерафган Олимов кӯмаки ҳамкоронаш У, Усмонов ва М. Шерматоваро дар ин кор хеле муассир номбар кард

Илҳом Ҷамолиён, гардонандаи маҳфил ва роҳбари лоиҳаи "Эҷоди захираи интерактивии электронӣ оид ба саводи иттилоотӣ-расонаӣ ва ташаккули тафаккури интиқодӣ барои ҷавонон – mediasavod.tj" дар ин нишаст китоби "Худомӯзи саводи расонаӣ"-ро рӯнамоӣ карда, таъкид дошт, ки он ҷанбаи умумии омузишӣ дошта, метавонад мавриди истифодаи донишҷӯёни мактабҳои оливу миёна ва одамони касбу пешаи гуногун, аз ҷумла рӯзноманигорон қарор гирад. "Худомӯзи саводи расонаӣ" нахустин чунин китоб аст, ки ба забони тоҷикӣ таълиф шуда, ба масъалаҳои саводи иттилоотӣ- расонаӣ бахшида шудааст ва он ба масрафкунандаи мӯҳтавои расонаҳо дар дарки беҳтари моҳияти расонаҳо, ҳаракат дар фазои иттилоотӣ, ёдгирии муносибати интиқодӣ ба ВАО, ташхиси иттилооти сифатнок ва боэътимод, шиносоӣ бо талошҳои дасткории афкори ҷомеа ва муқовимат ба он, ёд гирифтани ҳуқуқи иттилоот ва имкони истифода аз онҳо кӯмак мерасонад.
Мо аминем, ки танҳо бо роҳи ислоҳи огоҳии ҷомеа ба шеваи интиқодӣ мо метавонем, ҳавзаи иттилоотиро поккорӣ карда, ҳаҷми мӯҳтавои пастсифат ва ғайри қобили эътимодро коҳиш диҳем ва ба ин васила сифати ВАО ва ҳамзамон сатҳи саводи расонаии аҳолиро афзоиш бахшем, - таъкид намуд Илҳом Ҷамолиён.

Дар поёни нишасти "мизи мудаввар" иштирокчиён ба суолҳои худ посух гирифта, дар баррасии масъалаҳо фаъолона ширкат варзиданд ва доир ба масъалаҳои баррасишуда таклифу пешниҳодҳои худро манзур доштанд.