Чӣ тавр аслӣ ва боварибахш будани сомонаро метавон зуд санҷид?

Гирифтани маълумот аз сарчашмаи боэътимод яке аз роҳҳои наафтодан ба доми қаллобон ва гурез аз хабарҳои “фейкӣ” аст. Бояд ҳар шахс барои худ сарчашмаи боэътимоди хабару маълумот дошта бошад.

 Аммо мешаванд ҳолатҳое, ки сарлавҳаи ҷаззобе диққати моро ҷалб мекунад ва мо ба хондани матн ё тамошои видео мепардозем. Пеш аз мутолиа сарчашмаи маълумоту хабарро ҳатман санҷед.

Тафтиши суроға ё домени сомона

Хабарҳои “фейкӣ” аксар вақт тариқи сомонаҳое паҳн мешаванд, ки домен ё URL-и шубҳанок доранд. Ҳатто баъзан қаллобон тарроҳии сомонаи худро ба ВАО-и муваффақ монанд ё пурра якхела мекунанд, то дар “ниқоб” - и онҳо ҳамчун сарчашмаи боваринок хабарҳои бардурӯғи худро паҳн намоянд. Дар ин ҳол низ онҳоро метавон ба осонӣ аз рӯйи суроға ё пайванд (ссылка, URL) - и нодуруст шинохт. Аз хондани маълумоти сомонаҳое, ки суроғаи ғайриоддӣ ба монанди ".com.com" доранд, худдорӣ кунед. Ҳамчунин шумо метавонед барои гирифтани маълумоти бештар доир ба соҳиби домен ва сомона аз хадамоти Whois истифода баред.

Тафтиши тарроҳии сомона

Одатан сомонаҳои қаллобон, ки мақсади асосиашон паҳн кардани хабарҳои “фейкӣ” ва даромади муфт гирифтан аз тарғибот аст, тарроҳӣ ё дизайни ҷолиб доранд. Дар ин гуна сомонаҳо таблиғот зиёд буда, тарроҳӣ (дизайн)-и онҳо хеле диққатҷалбкунанда ё ғайриоддӣ ҳастанд. Яъне будани аксҳои диққатҷалбкунанда, тарғиботи бисёр ва даъватҳо барои хондани мавод ё гузаштан ба пайванди дигар бо сарлавҳаҳои ҷолиб низ аз бэътимодии сомона мегӯянд.
Тафтиши дигар хабарҳо
Агар шумо ба хабари сомона шубҳа доред, кӯшиш кунед дигар маводи сомонаро низ хонед ва муқоиса кунед. Агар шумораи маводҳои шубҳанок дар сомона бисёр аст, пас ин сомонаи қалбаққӣ барои ҷалби хонандагон ва ба мақсади ба даст овардани фоидаи молӣ сохта шудааст.

Тафтиши бахши “Дар бораи мо”

Бояд ҳар сомона бахши “Дар бораи мо” дошта бошад, маълумоти ин бахшро хуб омӯзед. Сомонаҳои боварибахш ё оҷонсиҳои иттилоотии соҳибном одатан дар ин бахш дар бораи худ ва фаъолияти худ маълумоти муфассал медиҳанд. Агар сомона чунин бахш надорад, ё маълумоташ нопурра аст, пас шояд ин сомона қалбакӣ бошад ва ба он набояд бовар кард.

Браузер сомонаҳои қалбакиро мешиносад

Браузерҳои нав (Chrome, Opera…) ва антивирусҳо аксар вақт хонандаро аз қалбакӣ будани сомона ё надоштани сертификатҳои махсус огоҳ мекунанд. Ҳамчунин онҳо қобилият доранд сомонаҳоро ба доштани вирус ё барномаҳои ҷосусӣ зуд тафтиш намоянд. Огоҳии онҳоро нодида нагиред ва ҳатман сомонаро хуб омӯзед.

PS: Албатта хуб аст, агар шумо маълумотро аз чанд сарчашмаи дигар хонед ва дар муқоиса хулоса бароред, ки кадоме аз онҳо ба ҳақиқат наздик аст. Барои ин кофӣ аст, ки сарлавҳаи хабари мавриди назарро дар сомони ҷустории Google кобед.


манбаъ: .се.нуқта. Бидон, чиро мебинӣ!